Πανεπιστήμιο της αλληλεγγύης και όχι του ρατσισμού,

του Παναγιώτη Σωτήρη*

Ένας από τους δρόμους της Πράγας ονομάζεται οδός 17 Νοέμβρη. Δεν παραπέμπει στη δική μας εξέγερση του Πολυτεχνείου, αλλά στην εισβολή των ναζιστικών δυνάμεων στο Πανεπιστήμιο της Πράγας στις 17/11/1939, τη σύλληψη 1200 φοιτητών και την εκτέλεση 9 από αυτούς ως «πρωτεργατών». Για τους εκπροσώπους του φασισμού και της κρατικής τρομοκρατίας το Πανεπιστήμιο ήταν πάντοτε ένας εχθρός.

Γιατί δεν μπορούν να ξεχάσουν ότι σε όλη την ιστορία του το Πανεπιστήμιο δεν έπαψε να «πολιτεύεται». Ποτέ τα Πανεπιστήμια δεν ήταν χώροι μόνο διδασκαλίας και έρευνας. Υπήρξαν πάντοτε χώροι πολιτικής διαμαρτυρίας, ριζοσπαστικής αναζήτησης, αμφισβήτησης της κυρίαρχης τάξης πραγμάτων. Λειτούργησαν ως σημεία αναφοράς για τους οραματισμούς ολόκληρων κοινωνιών.

Γι’ αυτό και είναι επικίνδυνη και εντελώς αντίθετη στην ιστορία του Πανεπιστημίου και των αγώνων του, η στάση που επέλεξαν η Κοσμητεία της Νομικής Σχολής Αθηνών, η Πρυτανεία του Πανεπιστημίου Αθηνών, η ηγεσία της ΠΟΣΔΕΠ απέναντι στην απεργία πείνας 300 μεταναστών στη Νομική Αθηνών. Αφήνω κατά μέρος τις δηλώσεις της Υπουργού Παιδείας, περί «τήρησης του νόμου», γιατί δεν θα περιμέναμε κάτι καλύτερο από την εκπρόσωπο μιας κυβέρνησης που έχει κάνει αλλεπάλληλα κοινοβουλευτικά πραξικοπήματα, στέλνει τα ΜΑΤ ενάντια στους διαδηλωτές και σχεδιάζει «τείχος του αίσχους» στον Έβρο.

Αυτό που προβληματίζει είναι πρώτα από όλα η υποτίμηση των τεράστιων προβλημάτων που αντιμετωπίζουν εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες, οι οποίοι στερούνται στοιχειωδών δυνατοτήτων νομιμοποίησης. Η πανεπιστημιακή κοινότητα δεν έχει το δικαίωμα να λέει «δεν με νοιάζει», όταν στην Ελλάδα έχει σχεδόν καταργηθεί το δικαίωμα του πολιτικού ασύλου και όταν η απουσία νομιμοποίησης των μεταναστών συντηρεί ένα καθεστώς υπερεκμετάλλευσης και εργοδοτικής ασυδοσίας.

Επιπλέουν, τέτοιες φωνές αναπαράγουν μια βαθιά ρατσιστική τοποθέτηση που λέει ότι μαθήματα πανεπιστημιακά και παρουσία μεταναστών – σε χώρους που δεν χρησιμοποιούνται για μαθήματα – δεν μπορούν να συνυπάρχουν. Αυτό παραπέμπει στο ρατσιστικό στερεότυπο ότι οι μετανάστες και οι πρόσφυγες αποτελούν εστία μόλυνσης, το ίδιο στερεότυπο που χρησιμοποιούν και οι νεοναζιστικές ομάδες σε γειτονιές της Αθήνας για να απαιτήσουν τη βίαιη εκδίωξη των μεταναστών και των προσφύγων.

Βαθιά αντιδραστική είναι και η αντίληψη ότι στο Πανεπιστήμιο δεν έχει θέση η αλληλεγγύη σε κινήματα που προέρχονται έξω από τα ακαδημαϊκά όρια. Σύμφωνα με αυτή τη λογική στην Κατοχή δεν θα έπρεπε το ΕΜΠ και οι άλλες Σχολές να είναι ορμητήρια του αντιφασιστικού αγώνα και της δράσης του ΕΑΜ νέων και της ΕΠΟΝ. Δεν θα έπρεπε να είναι οι Σχολές τα κέντρα του αντιδικτατορικού αγώνα, ούτε να γίνονταν η κατάληψη της Νομικής και του ΕΜΠ το 1973. Δεν θα έπρεπε στη Μεταπολίτευση οι πανεπιστημιακοί χώροι να στεγάζουν απεργούς και απολυμένους εργάτες. Δεν θα έπρεπε σήμερα να διοργανώνονται εκδηλώσεις, συζητήσεις και συναυλίες.

Η ιστορία του Πανεπιστημίου είναι ιστορία αγώνα, ανυπακοής, αξιοπρέπειας και τέτοια οφείλει να παραμείνει. Τα Πανεπιστήμια δεν πρέπει να γίνουν χώροι αποστειρωμένοι από κάθε συλλογική συζήτηση, αναζήτηση και διεκδίκηση.

300 άνθρωποι διαλέγουν την πιο ακραία μορφή κινητοποίησης, την απεργία πείνας, για να διεκδικήσουν αυτονόητα κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα. «Μπαίνουμε μπροστά με τη ζωή μας για να σταματήσουμε τώρα την αδικία σε βάρος μας», γράφουν στην ανακοίνωσή τους. Το Πανεπιστήμιο μόνο προσφέροντάς τους την πλήρη και αδιαπραγμάτευτη αλληλεγγύη του δικαιώνει το ρόλο και την αποστολή του.

*Πανεπιστημιακός