Κάποιες σκέψεις με αφορμή τις εκδηλώσεις για τον εορτασμό της 28ης Οκτωβρίου…

Έπειτα από μια χρονιά με πλούσιους αγώνες και αντιστάσεις, με τη νεολαία σε ρόλο πρωταγωνιστή κατά τη μεγαλειώδη δεκεμβριανή έκρηξη, φτάσαμε στις καθιερωμένες εδώ και χρόνια, εορταστικές εκδηλώσεις για την ελληνική αντίσταση κατά της ναζιστικής επέλασης και κατοχής από Ιταλούς και Γερμανούς φασίστες. Η νεολαία, η οποία νίκησε σε μία σειρά από μάχες, όπως αυτή του μαθητικού και φοιτητικού κινήματος κατά της αναθεώρησης του άρθρου 16, που βγήκε αποφασιστικά στους δρόμους το περασμένο Δεκέμβρη μετά τη δολοφονία του 15χρονου Γρηγορόπουλου, είναι αυτή η ίδια, στην οποία ανατίθεται ο άχαρος ρόλος της τόνωσης του ‘‘τσαλακωμένου εθνικού φρονήματος’’ μέσα από τις εορταστικές εκδηλώσεις της 28ης Οκτωβρίου.
Οι παρελάσεις με τις οποίες ‘‘κορυφώνονται’’ οι εκδηλώσεις εορτασμού καλούνται και φέτος να ενισχύσουν μετεκλογικά την ‘‘κλονισμένη ιδέα της εθνικής ενότητας, την οποία έπληξαν οι ταραχές του περασμένου Δεκέμβρη’’ και μια σειρά από άλλα γεγονότα. Η προηγούμενη κυβέρνηση Καραμανλή προσπάθησε επανειλημμένα να τονώσει το ‘‘εθνικό φρόνιμα’’, προβάλλοντας ‘‘σθεναρή αντίσταση’’ σχετικά με την ονομασία της ΠΓΔΜ, ανακυκλώνοντας μια πολιτική κουβέντα, που αφορμάται από ακροδεξιά ιδεολογήματα, δίνοντας έτσι πάτημα και χώρο στην εθνικιστική προπαγάνδα να εκφραστεί μέσα από διάφορους Ψωμιάδηδες, Άνθιμους, Καρατζαφέρηδες και Χρυσαυγίτες, οι οποίοι βλέπουν ‘‘χαμένες πατρίδες’’ και ‘‘επικίνδυνους μετανάστες’’. Το ΠΑΣΟΚ σήμερα ως, αξιος συνεχιστής της πλούσιας σε ρατσιστικό και εθνικιστικό περιεχόμενο κυβερνητικής ατζέντας βαδίζει αταλάντευτα στην ίδια κατεύθυνση. Όλα αυτά την ίδια ώρα που η χώρα μας ενώ δίνει εξωπραγματικά ποσά για εξοπλισμούς και συμμετοχή στο πόλεμο του ΝΑΤΟ κατά του Αφγανιστάν και διατηρεί τα μεγαλύτερα ορμητήρια αυτών των επεμβάσεων σε Σούδα και Άκτιο, παραχωρεί ψίχουλα σε Παιδεία, Υγεία και Κοινωνική Ασφάλιση. Και ενώ η χώρα μας παραμένει εγγυήτρια δύναμη της συνέχισης των ιμπεριαλιστικών πολέμων, την ίδια ώρα στα εσωτερικά μας, το αντίστοιχο ‘‘πολεμικό φρόνημα προς εθνικό όφελος’’ δείχνει να πλήγεται το τελευταίο διάστημα. Στην κατεύθυνση ακριβώς της επανατόνωσης του συγκεκριμένου φρονήματος έρχονται ‘‘λουκούμι’’ οι καθιερωμένες μαθητικές και στρατιωτικές παρελάσεις της 28ης Οκτωβρίου.
Ας θυμηθούμε όμως πως ξεκίνησε η ιστορία αυτού που σήμερα φαντάζει ως ‘‘λουκούμι’’ για τα ‘‘εθνικά συμφέροντα’’…Για πρώτη φορά η μαθητική παρέλαση παίρνει χαρακτήρα επίσημο το 1936. Το Μάρτιο της χρονιάς αυτής παρελαύνουν τα σχολεία επικεφαλής της πομπής, μπροστά στον Μεταξά και τον Βασιλιά. " Πρωτοφανές! Πρώτον παρήλασαν τα σχολεία, άι οργανώσεις, οι τροχιοδρομικοί, αντιπροσωπεία χωρικών Μακεδόνων με τας εθνικάς των ενδυμασίας και ο εθνικός Στρατός μας! " ('Εθνος,25/3/36). Ήταν μια πρώτη δοκιμή για τον επίδοξο δικτάτορα. Λίγους μήνες αργότερα, ο Μεταξάς (ο οποίος μάλιστα προβάλλεται από τα επίσημα βιβλία, ως εθνικός ήρωας με το περίφημο ‘‘ΟΧΙ’’, ενώ ταυτόχρονα υποβαθμίζεται ο ηρωισμός του λαού μας που με θυσία αγωνίστηκε κατά του φασισμού και είπε το πραγματικό ‘‘ΟΧΙ’’ στους ιταλογερμανούς φασίστες με το μεγαλειώδες αντάρτικο του) προχωρά σε πραξικόπημα, γνωστό και ως ‘‘καθεστώς της 4ης Αυγούστου’’ .
Το νέο δικτατορικό καθεστώς του Μεταξά θα ασχοληθεί ιδιαίτερα με την ανάπτυξη της στρατιωτικής συνείδησης της νεολαίας και θα χρησιμοποιήσει γιορτές και παρελάσεις ως όργανα για την επίτευξη των σκοπών του. Το φασιστικό μοντέλο που θαύμαζε ο δικτάτορας πρόβλεπε στρατιωτική οργάνωση της νεολαίας και έδινε ιδιαίτερο βάρος στις "γυμναστικές επιδείξεις", στις "παρατάξεις" και στις "παρελάσεις". Η ελληνική μίμηση φασιστικών πρακτικών δεν έφτασε βέβαια την εφιαλτική επιβλητικότητα των γιορτών που οργάνωνε ο Μουσολίνι ή ο Χίτλερ, αλλά ακολουθούσε πιστά τη συνταγή τους. Χαρακτηριστικό είναι ότι το διάστημα αυτό, η προσοχή δόθηκε κυρίως στην οργάνωση της ΕΟΝ. Η Εθνική Οργάνωση Νεολαίας ήταν οργάνωση νέων που ιδρύθηκε από το καθεστώς και σκοπός της σύμφωνα με το σχετικό ιδρυτικό καταστατικό αναφέρεται: ‘‘για την επωφελή διάθεσιν του ελευθέρου από της εργασίας χρόνου των νέων, προς προαγωγήν της σωματικής και ψυχικής καταστάσεως αυτών και κυρίως ανάπτυξιν του εθνικού φρονήματος’’. Η οργάνωση της ΕΟΝ είχε στρατιωτικό χαρακτήρα και τα μέλη της φορούσαν χαρακτηριστικές στολές μπλε σκούρου χρώματος, ενώ χαιρετούσαν υποχρεωτικώς στρατιωτικά με την παλάμη ανοικτή και το χέρι προτεταμένο όπως και στο φασιστικό χαιρετισμό. Δια μέσου αυτής επιβάλλονταν στα σχολεία οι επιδιωκόμενοι καταναγκασμοί, και επιχειρούνταν οι απαραίτητη πειθάρχηση της νεολαίας στο φασιστικό καθεστώς.
Κάπως έτσι γίνεται σαφές ότι οι μαθητικές και στρατιωτικές παρελάσεις αποτελούν επί της ουσίας αυταρχικά, μιλιταριστικά κατάλοιπα, τα οποία κανένας λόγος δεν υπάρχει να συντηρούνται σε ‘‘δημοκρατικά’’ κράτη. Στηρίζονται και συντηρούνται όμως από το κράτος και είναι προφανές ότι αυτό δεν γίνεται τυχαία. Η επιβολή ποινών σε περιπτώσεις άρνησης συμμετοχής στις σχολικές παρελάσεις, καθώς και η επιβολή συγκεκριμένης αμφίεσης, της ομοιομορφίας, των εμβατηρίων και του στρατιωτικού βηματισμού σε καμία περίπτωση δεν αποτελούν φόρο τιμής και δημιουργίας ιστορικής συνείδησης, αλλά αντίθετα αποτελούν ένα σημαντικό όπλο στη κρατική προσπάθεια πειθάρχησης της νεολαίας, αυταρχικοποίησης της κοινωνίας και εμπέδωσης εθνικιστικών, ρατσιστικών, ιεραρχικών ιδεολογημάτων από τα στρώματα της νεολαίας (βλ.‘‘έλληνες-ξένοι’’, ‘‘κακοί-καλοί μαθητές’’, ‘‘ψηλοί-κοντοί’’ κλπ.)και τελικά τελικά υποταγής όλων εκείνων των καταπιεσμένων κοινωνικών στρωμάτων στο σημερινό εκμεταλλευτικό σύστημα…